(ភ្នំពេញ)៖ នេះបើយោងតាមប្រកាសលេខ ១៤៦១ ប្រ.ក. ស្តីពីបែបបទនៃការផ្តល់ លិខិតឆ្លងដែនធម្មតា របស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ លិខិតឆ្លងដែនធម្មតា គឺជាឯកសារបញ្ជាក់ថា ជនដែលកាន់លិខិតឆ្លងដែននោះ ជាពលរដ្ឋកម្ពុជា ដែលមានសិទ្ធិសុំទិដ្ឋាការឆ្លងដែនបាន និងជាឯកសារច្បាប់ តែមួយគត់ដែលអនុញ្ញាត ឱ្យពលរដ្ឋកម្ពុជា អាចប្រើប្រាស់សម្រាប់ ធ្វើដំណើរឆ្លងដែនទៅក្រៅប្រទេស និងចំពោះមនុស្សម្នាក់មិន ត្រូវបានអនុញ្ញាតិឱ្យផ្តល់ ឬប្រើប្រាស់លិខិតឆ្លងដែន ធម្មតាលើសពីមួយឡើយ។
លិខិតឆ្លងដែនធម្មតា មានសុពលភាពរយៈពេល៥ឆ្នាំ សម្រាប់កុមារមានអាយុពី០ ឆ្នាំដល់៥ ឆ្នាំ និងមានសុពលភាពរយៈពេល១០ឆ្នាំ សម្រាប់អ្នកមានអាយុពី៦ ឆ្នាំឡើង។ នេះបើតាមអ្នកនាំពាក្យរង ក្រសួងមហាផ្ទៃ លោកបណ្ឌិត ទូច សុឃៈ។
ជុំវិញប្រធានបទស្ដីពីលិខិតឆ្លងដែនធម្មតា អ្នកនាំពាក្យរងក្រសួងមហាផ្ទៃ បានទាញការចាប់អារម្មណ៍ ពីសាធារណជន ពិសេសអ្នកដែលបាននឹង កំពុងប្រើប្រាស់លិខិតឆ្លងដែនធម្មតា ថាជាទូទៅអាចមានអ្នកប្រើប្រាស់ខ្លះ ប្រហែលមិនធ្លាប់បានដឹងថា លិខិតឆ្លងដែនដែល មានប៉ុន្មានទំព័រ? ប្រើអស់ប៉ុន្មានទំព័រ? សល់ប៉ុន្មានទំព័រ? និងខ្លះទៀតក៏សឹងតែមិនធ្លាប់បានអាននូវ ការណែនាំសំខាន់ៗមួយចំនួន ដែលមាននៅក្នុង លិខិតឆ្លងដែនធម្មតា នោះផងក៏មិនដឹង។
លោកបណ្ឌិតបានគូសបញ្ជាក់ថា នៅក្នុងលិខិតឆ្លងដែន ធម្មតាមាន៦៤ទំព័រ ដែលក្នុងទំព័រទី១ ពេលដែលអ្នក ប្រើប្រាស់បើកឃើញនៅខាងឆ្វេងដៃ មានរំលេចដោយភាសារខ្មែរ និងភាសារបរទេស សរសរថា “ក្នុងព្រះបរមនាមព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា” រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ ស្នើសុំអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចទាំងអស់ អនុញ្ញាតឱ្យអ្នកកាន់លិខិតឆ្លងដែននេះ ធ្វើដំណើរចេញ ចូលដោយសេរី និងគ្មានឧបសគ្គ ព្រមទាំងជួយជ្រោមជ្រែង និងការពារក្នុងករណីចាំបាច់ ។
ចំណែកនូវទំព័របន្ទាប់ទៀតអ្នកប្រើប្រាស់ និងបានឃើញនៅ អត្តសញ្ញាណរបស់ខ្លួន ដោយឡែកនៅក្នុងទំព័រ ចុងក្រោយគេបង្អស់ខាងស្តាំដៃ គឺមានការណែនាំសំខាន់ៗចំនួន ៥ចំណុច ដែលអ្នកប្រើប្រាស់គប្បីត្រូវតែដឹង រួមមាន ទី១.លិខិតឆ្លងដែនត្រូវបានផ្តល់ជូន ដោយអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច នៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងដោយ តំណាងមាន សមត្ថកិច្ចនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ប្រចាំនៅបរទេសដល់ ពលរដ្ឋកម្ពុជាណា ដែលបានដាក់ ពាក្យស្នើសុំ។ ទី២.ពលរដ្ឋកម្ពុជាដែលស្នាក់នៅបរទេស ត្រូវទៅចុះឈ្មោះ និងអាសយដ្ឋានរបស់ខ្លួន នៅស្ថានទូត ឬកុងស៊ុល នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាដែលនៅជិត ហើយនៅពេលផ្លាស់ប្តូរអាសយដ្ឋាន ឬចាកចេញពីប្រទេសនោះក៏ត្រូវជូនដំណឹងដែរ។ ការខកខានមិនបានចុះឈ្មោះ និងជូនដំណឹង អាចនាំឱ្យមានការលំបាក ឬយឺតយ៉ាវក្នុង ការជួយជ្រោមជ្រែងនឹងការពារ ដែលខ្លួនមានសិទ្ធិទទួល ក្នុងនាមជាពលរដ្ឋកម្ពុជា។
ទី៣.ពលរដ្ឋកម្ពុជាគ្រប់រូបអាច សុំលិខិតឆ្លងដែនបាន ដោយមិនគិតពីអាយុ។ ទី៤.លិខិតឆ្លងដែននេះ នៅតែជាកម្មសិទ្ធិរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ហើយអាចធ្វើការដក ហូតបានគ្រប់ពេលវេលា។ លិខិតឆ្លងដែនមិនត្រូវបានផ្ញើ ពីប្រទេសមួយទៅប្រទេស មួយទៀត តាម ប្រៃសណីយ៍ឡើយ។ និងទី៥.លិខិតឆ្លងដែនជាឯកសារដែ លមានតម្លៃ មិនត្រូវកែបន្លំដោយ វិធីណាមួយឡើយ។
ដោយឡែកក្នុងករណីបាត់បង់ ឬ អន្តរាយដោយប្រការណាមួយនោះ អ្នកកាន់លិខិតឆ្លងដែន ត្រូវមកធ្វើសេចក្តីរាយការណ៍ ជាបន្ទាន់ដល់នគរបាល ការិយាល័យលិខិតឆ្លងដែន នៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ឬក៏ស្ថានទូត កុងស៊ុលក្រៅប្រទេស ដែលនៅជិតបំផុត ។ លិខិតឆ្លងដែនថ្មី អាចផ្តល់ជូនបានបន្ទាប់ពី ធ្វើការស៊ើបអង្កេតដិត ដល់តាមគ្រប់លទ្ធភាព។
សូមបញ្ជាក់ថា នីតិវិធីនៃការស្មើសុំធ្វើ លិខិតឆ្លងដែនធម្មតា គឺសម្រាប់ពលរដ្ឋ មានអាយុចាប់ពី១៥ឆ្នាំឡើង ត្រូវមានអត្តសញ្ញាណ ប័ណ្ណសញ្ជាតិខ្មែរច្បាប់ដើម ឬសេចក្តីចម្លងសំបុត្រកំណើត ឬសេចក្តីចម្លងសំបុត្របញ្ជាក់កំណើត រួមជាមួយសៀវភៅស្នាក់នៅ ឬសៀវភៅគ្រួសារ (ច្បាប់ដើម) ឬឯកសារផ្សេងទៀតដែលបញ្ជាក់អំពីអត្តសញ្ញាណសញ្ជាតិខ្មែរ ចេញដោយអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច។ សម្រាប់កុមារដែលមានអាយុក្រោម ១៥ឆ្នាំ ត្រូវមានសំណើសុំ ឬការអនុញ្ញាតជាលាយ លក្ខណ៍អក្សរពីឪពុកម្តាយ ឬអាណាព្យាបាល ដោយមានភ្ជាប់មកជាមួយនូវ ឯកសារសម្គាល់គ្រួសារ និងសេចក្តីចម្លងសំបុត្រកំណើត។
ចំណែកទីតាំងផ្ដល់ សេវាលិខិតឆ្លងដែនធម្មតា រួមមាន នៅនាយកដ្ឋានលិខិតឆ្លងដែន ភូមិតាង៉ូវ សង្កាត់និរោធខណ្ឌច្បារអំពៅ រាជធានីភ្នំពេញ សាខាលិខិតឆ្លងដែន ផ្សារទំនើបអ៉ីនអន២សែនសុខ សាខាលិខិតឆ្លងដែន ខេត្តបាត់ដំបង ខេត្តកោះកុង និងក្រុងប៉ោយប៉ែតខេត្តបន្ទាយមានជ័យ។ ក្រសួងមហាផ្ទៃ ជាអ្នកទទួលខុសត្រូវក្នុងការចេញលិខិតឆ្លងដែនធម្មតាសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាទូទៅ ដោយមាននាយកដ្ឋាន លិខិតឆ្លងដែននៃអគ្គនាយក ដ្ឋានអត្តសញ្ញាណកម្ម ជាសេនាធិការលើការងារនេះ៕
